خود درمانی دانشمند ویروس شناس

تصور کنید که بیماری‌ای که قبلاً با آن دست و پنجه نرم کرده بودید، بازگشته است و این بار گزینه‌های درمانی پیش‌رو دشوارتر از آن هستند که بتوانید آن‌ها را تحمل کنید. در این شرایط، به‌عنوان یک دانشمند، آیا دست به کار می‌شوید تا خودتان راه‌حلی پیدا کنید؟ این دقیقاً همان کاری است که ویروس‌شناس بئاتا هالاسی انجام داد. هالاسی در ۴۹ سالگی، پس از دومین عود سرطان سینه در مرحله سوم، با تکیه بر تخصص خود در زمینه ویروس شناسی، تصمیم گرفت رویکردی نوآورانه و جسورانه را امتحان کند. او به‌جای شیمی‌درمانی، خودش را با ویروس‌هایی که در آزمایشگاه خود پرورش داده بود، درمان کرد - و این روش موفقیت‌آمیز بود.

او با استفاده از روش ویروس‌درمانی انکولیتیک (OVT) توانست زندگی خود را متحول سازد ؛ حوزه‌ای نوآورانه که از ویروس‌ها برای هدف‌گیری سلول‌های سرطانی و تحریک سیستم ایمنی بهره می‌برد. گرچه OVT هنوز به‌طور گسترده برای درمان سرطان سینه تأیید نشده است، اما رویکرد جسورانه هالاسی راه را برای بحث‌های جدید در این زمینه هموار کرد. این روش نه تنها به کوچک‌شدن تومور او کمک کرد، بلکه تومور را از بافت‌های اطراف جدا نمود و امکان جراحی آسان‌تر برای برداشتن آن را فراهم ساخت. این موفقیت شخصی، او را تشویق کرد تا پژوهش‌های خود در زمینه ویروس‌درمانی انکولیتیک را برای درمان سرطان در حیوانات ادامه دهد.

داستان هالاسی به ما یادآور می‌شود که هرچند خوددرمانی می‌تواند بحث‌برانگیز باشد، اما گاه موفقیت از دل انتخاب‌های جسورانه و غیرمتعارف زاده می‌شود. همچنین این داستان، سوالی اساسی را برای دانشمندان در سراسر جهان مطرح می‌کند: اگر به این باور برسید که ابزاری برای درمان خود دارید، تا کجا پیش می‌روید و چه محدودیت‌هایی را برای خود قائل می‌شوید؟

در اینجا نگاهی دقیق به مکانیزم عملکرد ویروس‌درمانی انکولیتیک (OVT) داریم:

انتخاب ویروس و هدف‌گیری سلول‌های سرطانی: ویروس‌های مورد استفاده در OVT به‌طور ویژه‌ای انتخاب یا مهندسی می‌شوند تا سلول‌های سرطانی را هدف بگیرند. سلول‌های سرطانی اغلب دارای نشانگرهای خاصی بر روی سطح خود هستند یا دفاع‌های ضعیفی دارند که آن‌ها را نسبت به سلول‌های سالم در برابر عفونت‌های ویروسی آسیب‌پذیرتر می‌سازد. این انتخاب‌گری اهمیت بالایی دارد، زیرا ویروس را قادر می‌سازد که به‌صورت انتخابی سلول‌های سرطانی را آلوده کند و اغلب سلول‌های سالم را در امان بگذارد.

تکثیر ویروسی و تخریب (لیز) سلول‌های توموری: پس از ورود به سلول سرطانی، ویروس شروع به تکثیر کرده و ذرات ویروسی جدیدی تولید می‌کند. این تکثیر سریع، سلول را فراتر از ظرفیتش اشباع کرده و باعث می‌شود که سلول منفجر شود (لیز کند) و بمیرد. با لیز شدن سلول، ویروس‌های تازه تکثیر شده آزاد شده و به سلول‌های سرطانی دیگر مجاور حمله می‌کنند و عفونت را در کل تومور گسترش می‌دهند.

فعال‌سازی سیستم ایمنی: سلول‌های سرطانی لیز شده، ذرات ویروسی و محتویات سلولی، از جمله آنتی‌ژن‌های توموری را در محیط اطراف آزاد می‌کنند. این آنتی‌ژن‌ها به سیستم ایمنی علامت می‌دهند که اتفاق غیرعادی‌ای رخ داده است و سیستم ایمنی را وادار به واکنش می‌کنند. سلول‌های ایمنی، به‌ویژه سلول‌های T، سلول‌های سرطانی آلوده به ویروس را به‌عنوان تهدید شناسایی کرده و به‌طور جدی‌تری آن‌ها را هدف قرار می‌دهند. این واکنش ایمنی به سایر سلول‌های سرطانی که ممکن است مستقیماً توسط ویروس آلوده نشده باشند نیز گسترش می‌یابد و "اثر جانبی" ایجاد می‌کند که در آن، سلول‌های ایمنی به سایر سلول‌های توموری در سراسر بدن حمله می‌کنند.

ایجاد حافظه ایمنی ضد تومور: این فعال‌سازی ایمنی می‌تواند منجر به ایجاد ایمنی طولانی‌مدت علیه سرطان شود. با "آموزش" سیستم ایمنی برای شناسایی نشانگرهای خاصی بر روی سلول‌های سرطانی، OVT به بدن کمک می‌کند نوعی حافظه ایجاد کند. این امر ممکن است به این معنا باشد که حتی اگر سرطان دوباره بازگردد، سیستم ایمنی قادر به شناسایی و مقابله با آن خواهد بود.

بهبود ایمنی و انتخاب‌گری: بیشتر ویروس‌های انکولیتیک مورد استفاده در درمان، به‌طور ژنتیکی اصلاح شده‌اند تا خطر عفونت در بافت‌های سالم را کاهش دهند یا بر اساس سوابق ایمنی‌شان انتخاب شده‌اند. برای مثال، ویروس سرخک اصلاح‌شده که در برخی مطالعات OVT استفاده می‌شود، یک سویه رایج در واکسن‌ها است و پروفایل ایمنی مشخصی دارد. به همین ترتیب، ویروس‌هایی مانند ویروس استوماتیت وزیکولی (VSV) ممکن است علائمی مشابه سرماخوردگی خفیف ایجاد کنند، اما در کاربردهای درمانی کنترل‌شده، معمولاً ایمن هستند.

این رویکرد دوجانبه – تخریب مستقیم سلول‌های سرطانی توسط ویروس و فعال‌سازی سیستم ایمنی – OVT را به یک زمینه امیدوارکننده در درمان سرطان تبدیل کرده است، به‌ویژه برای تومورهایی که نسبت به روش‌های درمانی متداول مقاوم هستند. تحقیقات همچنان برای بهینه‌سازی OVT برای انواع مختلف سرطان، بهبود هدف‌گیری ویروس و به حداقل رساندن خطرات مرتبط با درمان‌های ویروسی ادامه دارد.